Laatste les
Dinsdag 17 Juli 2012 Vanwege gemeentelijke bezuinigingen sluit het kunstinstituut, en wat heb ik daar de dampen over in. Als íets een grote vergissing van onze gemeente is, dan is het de sluiting van dit prachtige instituut, dat jarenlang heeft gezorgd voor allerlei creativiteitslessen en muziekonderricht. Hier kon men talent ontwikkelen, mooie dingen maken, in je eentje of in groepsverband. Hier leerde men muziekinstrumenten bespelen. Hier werden workshops gehouden, er waren uitvoeringen, schoolklassen kwamen voor dans en muziek, net als moeders met peuters. Van jong tot oud, er was voor elk wat wils. Een instituut dat bruiste van activiteit moest sluiten, ondanks de vele protesten. Een blamage voor een stad als de onze want welke stad met een beetje aanzien heeft nu geen kunstinstituut? Hier werd op een verkeerde manier bezuinigd. Zeker, men zei dat er overal wel muziekles of schilderles of wat voor kunstcursus dan ook te volgen is. Maar dan versnipperd in gebouwen op verschillende locaties. Terwijl het juist de charme is om zoveel mogelijk kunstvormen onder één dak te hebben. Dat nodigt ook uit om te "cursus-hoppen." Ik zelf was daar een voorbeeld van. Na een aantal jaren orgellessen te hebben gevolgd besloot ik op een gegeven moment naar zangles te gaan. Dwarsfluit leek me trouwens ook wel mooi, ik hoorde regelmatig iemand in het instituut op een dwarsfluit spelen. Het werd toch zangles, en nooit heb ik maar één tel spijt van die keus gehad.Maar nu ging het instituut dus sluiten en had ik mijn laatste zangles. In mineur kwam ik op het plein waar het instituut gevestigd was, een van de mooiste pleinen van de stad. Het stadhuis staat daar ook, en ik wierp er een boze blik op. Daarbinnen was besloten dat het kunstinstituut dicht ging, dat het afgelopen was met alle cursussen, lessen, workshops, met de muziek.
Het was rustig op het plein. Vandaag geen schoolklassen die lessen in dans en muziek kregen, en ook geen moeders met kleine kinderen voor het peuterklasje. Het was stil voor de ingang van het instituut. Zelfs het carillon van het stadhuis zweeg. Geen volksliedje of Musette van Bach deze keer.
Ik liep door de gangen naar mijn leslokaal, en hoorde een medeleerlinge een mij onbekende aria zingen. Dat zou ik ook moeten missen. De zang van de leerlinge die vóór mij les had. En de muziek die ik soms uit andere lokalen hoorde, en waar ik soms stilletjes op de gang naar bleef luisteren. Zoals die keer toen ik blazers van een brassband iets prachtigs hoorde spelen. Er was toen een workshop gaande. Niet voor de blazers, maar voor dirigenten die uit verschillende landen kwamen. Zouden er wel meer van dat soort initiatieven komen, nu het kunstinstituut sloot?
Maar nu klonk er geen muziek uit de lokalen, er was geen bedrijvigheid. Het was rustig en stil op de zang van mijn medeleerlinge na. Toen zij zweeg en het lokaal had verlaten begon mijn laatste les.
Ademhaling, kaak- en- keelontspanning, lipspanning, resonantie, alles kwam aan bod. De docente schreef in mijn muziekschriftje voor de thuisoefeningen waar ik aan moest denken. Daarna ging ik toonladders zingen, en tenslotte was het tijd voor een lied of aria. "Zoek maar iets uit," had de docente eerder gezegd."Iets wat je graag zingt." Thuis had ik door mijn bladmuziek gebladerd. Wat zou ik zingen op mijn laatste les? Iets Italiaans? "Caro mio ben" van Giordani bijvoorbeeld? Of toch maar iets Engels. Händels "Wher'er you walk"? Of "Piangerò le sorte mia" of toch liever "Cara Sposa", de favoriet in mijn laatste lesjaar. Maar Purcells "When I am laid in earth" was ook zo mooi… Pergolesi, "Per la gloria". Fauré, "Pie Jesu" Of "Pieta, Signore" van Stradella. Mozart was er ook nog: "Komm lieber Mai" was zo vrolijk, maar "Laudate Dominum" was ook aanlokkelijk. Maar Bach dan? Zou ik" Schafe können sicher weiden" gaan zingen, of toch kiezen voor "Bist du bei mir"?
Ik mocht maar één lied uitkiezen, en werd bevangen door keuzestress. Er was zoveel moois, zoveel wat ik met veel plezier had ingestudeerd en gezongen.
Jaren geleden schreef ik een stuk over geluksgevoel en muziek. Ik "citeerde" in die column een lied van Schubert: "An die Musik".
Dat is het lied dat ik tijdens mijn laatste zangles weer heb gezongen. Een eerbetoon aan de muziek, aan de componisten. En ook een eerbetoon aan mijn muziekdocenten, die mij zoveel jaar met zoveel geduld en liefde voor hun vak les hadden gegeven. Die me zoveel hadden geleerd, en kennis hadden laten maken met muziek van componisten van wie ik nog nooit eerder had gehoord, maar die een verrijking voor het leven blijven.
Tijdens de laatste zangles werd er hard gewerkt. Aan de techniek maar ook aan expressie. En tenslotte was het voorbij. Voor het laatst verliet ik het leslokaal, liep ik door de stille gangen, en ging naar buiten.
Al zal ik af en toe elders een "onderhoudsles" nemen, het voelde niet fijn om het kunstinstituut te verlaten. De lessen van mijn docentes galmden nog na in mijn hoofd toen ik het gebouw verliet: denk erom je keel te ontspannen, breng de klanken naar je hoofd en zing met passie en inspiratie…
Iedereen die het wil kan bezig zijn met kunst, of dat nu schilderen is of musiceren. Men hoeft niet veel talent te hebben. Het gaat om het plezier, om de flow die je kunt krijgen als je bezig bent iets te creëren wat voor jou zo belangrijk is. Om het geluksgevoel dat je krijgt bij iets wat je zo graag doet, en dat bijdraagt aan de kwaliteit van leven. Levenskunst. Passie. Inspiratie.
Voor de laatste keer verliet ik het kunstinstituut. Maar alles wat ik had geleerd, wat ik had gehoord, gezien, alles wat ik had gezongen, alle ervaringen, alles wat 'mein Herz zu warmer Liebe entzunden hätte,' alle herinneringen nam ik met me mee…
An die Musik
Du holde Kunst, in wieviel grauen Stunden,
Wo mich des Lebens wilder Kreis umstrickt,
Hast du mein Herz zu warmer Lieb entzunden
Hast mich in eine bessre Welt entruckt
In eine bessre Welt entruckt
Oft hat ein Seufzer, deiner Harf entflossen,
ein susser, heiliger Akkord von dir
Den Himmel bessrer Zeiten mir erschlossen,
Du holde Kunst, ich danke dir dafur,
Du holde Kunst, ich danke dir.
Tekst Franz von Schober, muziek Frans Schubert.