Das war einmal
Boekenweek 2016 Maandag 14 Maart 2016 De Boekenweek heeft dit jaar als thema 'Duitsland, was ich noch zu sagen hätte.'Ach ja, Duitsland. Regelmatig onze vakantiebestemming want Duitsland is een heerlijk vakantieland. Een prachtig landschap en het is er goed van eten en drinken. En, heel belangrijk, een vakantie is er doorgaans niet duur. Wij komen dus graag in Duitsland. Af en toe een dagje met de buren naar een gezellig Duits grensstadje is altijd een feestje. Zijn we op bezoek bij familie in het oosten van ons land, of een midweek in het zuiden, dan gaan we ook meestal even de Duitse grens over. Naar leuke winkels en heerlijke brattwürst, wat wil een mens nog meer.
Ik hou van Duitsland. Niet hartstochtelijk, maar toch…Alleen de taal, daar heb ik moeite mee. Een Duitstalig lied zingen doe ik echter wel weer graag. Schubert, of Mozart. En Bach, natuurlijk.
Mijn vader hield ook van Duitse muziek. Een overblijfsel uit de oorlogsjaren toen hij als dwangarbeider in Duitsland werkte. Een zware tijd. Met gelukkig ook een paar goede herinneringen:aan de onderlinge kameraadschap tussen dwangarbeiders en aan de muziek, vooral operettes. Maar verder was het leven in de Duitse werkkampen een hel. Toen het eindelijk voorbij was, en mijn vader naar huis zou gaan zei een nazi die de vrede niet wilde accepteren tegen hem dat de Duitsers zouden terugkomen. "Wir kommen zürick!" En dat gebeurde. Een aantal jaren later waren onze stranden deels bezet door Duitsers. Niet in uniform en met wapens, maar in zwemgoed en met schepjes. Moest kunnen, die Duitse vakantiegangers op onze stranden. De oorlog was immers voorbij. Das war einmal en nu weer verder.
Mijn vader was na de oorlog getraumatiseerd teruggekomen en had gezworen nooit weer een voet over de grens te zetten. Dat gebeurde overigens wel een paar keer, zonder dat hij dat merkte. Mijn zus Holga en zwager Bert woonden destijds in een dorp waar de Duitse grens letterlijk door de hoofdstraat loopt. Een paar stappen en mijn vader was, onbewust, weer even terug in Duitsland.
Het buitenland was dus geen optie voor een vakantie. Inplaats daarvan gingen mijn ouders naar Ameland, en zaten ze tussen Duitse badgasten op het strand. Op een dag, vertelde Holga, zagen ze bij paal 18 een mooie kuil op het strand. In de kuil lag een stuk karton,met daarop geschreven:'Besetzt, von …bis …' Besetzt? De bezetting was al jaren voorbij, dus pakten mijn ouders de strandspullen uit voor een heerlijk dagje zee, zon en zand. Maar toen kwamen de 'kuileigenaren' en het scheelde niet veel of de oorlog was opnieuw uitgebroken. Want die Hollanders in 'hun' kuil, dat pikten ze niet. De politie kwam er zelfs aan te pas om uit te leggen dat het strand toch echt openbaar terrein was en dat niemand recht had op een eigen plek. Het kostte tijd, gedoe en geduld en of de Duitsers het echt begrepen was de vraag. Maar uiteindelijk gingen ze, ver weg, een nieuwe kuil graven.
Jaren later, toen de tijd de scherpste kantjes van de kampherinneringen had weggesleten gingen mijn ouders toch met vakantie naar Duitsland. Wellicht was de oorlog voor mijn vader toen écht voorbij. Want na die eerste reis volgden meer vakanties naar ons buurland en ze genoten daar met volle teugen.
Duitsland mag dan nog zo mooi zijn, politiek is het land in zwaar weer. Vooral door het vluchtelingenprobleem heerst er behoorlijk wat tweespalt tussen rechts en links. Gisteren waren er in Duitsland deelstaat verkiezingen en de partij van Angela Merkel, het CDU, heeft een forse verkiezingsnederlaag geleden in drie deelstaten. De rechtse partij Alternative für Deutschland is spectaculair gegroeid. De AfD is eurosceptisch, nationaal-conservatief en rechts-populistisch. Het is een onrustige tijd. Vooral omdat er geen kant en klare oplossing is voor het vluchtelingenprobleem en andere belangrijke zaken.
Ruim zeventig jaar na de oorlog is Duitsland nu het beloofde land voor tienduizenden vluchtelingen. Pessimisten zien de toekomst somber in. Een deel van hen door al die immigranten, een ander deel door de winst van de AfD. Men is bang voor rechts radicaal. Optimisten gaan er echter van uit dat met een kundig beleid de problemen zijn op te lossen. Dat, door naar elkaar te luisteren en door samenwerking, integratie zal slagen en dat 'Deutschland es schafft.' Maar het belangrijkste is rust en verdraagzaamheid. Want van onrust, haat en geweld is nog nooit een natie beter geworden, ook Duitsland niet.