Tien jaar later
Interface 2004 nummer 6 Woensdag 15 December 2004 Nu het jaar 2004 bijna voorbij is en we terugkijken op de gebeurtenissen rond de moord op Theo van Gogh, kan het zijn dat velen wantrouwig het nieuwe jaar ingaan. Het is maar te hopen dat we ons nuchtere Hollands verstand weer terugkrijgen en ons niet laten meeslepen door te heftige emoties. Want te heftige emoties werken niet,kijk maar naar landen waar men de emoties de vrije hand laat, daar komt meestal een hoop geharrewar en geweld uit voort. En geweld heeft nog nooit een probleem opgelost. Maar ik verwacht en hoop dat de rust in ons land zal weerkeren en wij het gewoon weer druk zullen hebben met onze eigen bezigheden en sores.
Dus om meteen maar even naar een ander onderwerp te gaan:
Dit jaar moesten we mijn ouderlijk huis leeghalen. Iedereen die dat heeft meegemaakt weet dat dat een zware klus is. De verdeling, de herinneringen, de emotionele binding met voorwerpen van vroeger… Als allerlaatste werden de planten uit de vensterbank weggehaald. Ik wilde eigenlijk geen planten, want die overleven bij mij vaak niet. Ik ben nu eenmaal meer een fauna- dan een floramens. Maar toch nam ik een zielig Kaaps viooltje mee naar huis. Het had geen bloemetjes, maar het was groen, en het stond niet in de weg.
Toen mijn moeders huis leeg was, de nieuwe bewoners aan de verbouwing begonnen, en wij ons weer met andere dingen konden bezig houden, besloot ik mijn bureau op te ruimen.Te beginnen mijn oude agenda’s. Een mens kan nu eenmaal niet alles bewaren. De agenda van 1994 werd het eerst onder handen genomen. Ik begon de blaadjes er al uit te scheuren, maar werd toch nieuwsgierig: wat voerde ik eigenlijk uit, tien jaar geleden? Hoe bracht ik mijn dagen door? Ik was begonnen met columns schrijven voor Interface, toen nog Bancorama, maar er stonden geen deadlines genoteerd in de agenda. Dat deed ik toen nog niet, maar bladerend door de agenda zag ik wel wie er dat jaar bij me op de koffie waren geweest, en bij wie ik op bezoek ging. Dokters- en kappersafspraken et cetera waren genoteerd, en ook wanneer ik op een van de buurkindjes moest passen. En aan kinderen kun je zien hoe snel de tijd gaat, want die knuffelhummels van toen zijn inmiddels in de tiener- en-lagere schoolleeftijd. Niks geen legoblokjes en barbiepoppen meer: it’s disco-time!
In 1994 werkte ik als vrijwilligster bij de dagopvang in een Dienstencentrum, en in de agenda staat vermeld wanneer ik “dienst” had. Maar ook de workshops en cursussen die gehouden werden, liggen vast in de agenda van 1994. Op dinsdag 8 maart bijvoorbeeld, toen onze zoon Michiel op schoolreis naar Londen was, ging ik ’s morgens koffiedrinken bij Gerda, en ’s middags naar de tiltechniek-les in het Dienstencentrum. De wijkzuster leerde ons hoe we zonder rugpijn te krijgen, het beste oudere mensen uit stoel of bed konden halen. Ach ja, de dagopvang… We wandelden met de bezoekers, en we deden spelletjes, maar gewoon een goed gesprek voeren waardeerden de gasten ook. Vaak gingen de gesprekken over vroeger, maar ook altijd over de actualiteit. Men was goed op de hoogte van het wereldgebeuren. En dikwijls had men een klinkklare mening hoe alles beter geregeld kon worden. Nu, tien jaar later, zijn de meeste van de bezoekers van toen overleden. Misschien kijken ze nu van ergens daarboven naar het reilen en zeilen hier op aarde, hoofdschuddend, en met een klinkklare mening hoe alles beter geregeld kan worden.
Volgens mijn agenda was 1994 voor mij een kalm jaar. De onrust en angst van tien jaar later kenden we toen gelukkig nog niet, we hadden ook geen idee wat ons te wachten zou staan. “Het zijn barre tijden,” schreef ik laatst aan mijn penvriend David. David zit in een Californische gevangenis, hij kreeg 50 jaar omdat hij meer dan drie keer was betrapt op kleine diefstalletjes. “Three Strikers” worden deze mensen genoemd. David is aardig, en zeer gelovig. Hij beaamde dat het barre tijden zijn. “Maar,” schreef hij, “Dat is immers altijd al zo geweest. Denk eens aan de tijd toen Jezus leefde, wat hadden de mensen het tóen zwaar, en wat was er veel geweld.” David heeft gelijk, er zijn altijd barre tijden geweest, en dat zal altijd zo blijven.
Ik klap de agenda dicht. Het is leuk om terug te kijken naar tien jaar geleden, maar wat was, is geweest. We moeten nu de blik op de toekomst richten.
Ik ga maar eens naar beneden om een kopje thee te drinken. En kijk, in de boze buitenwereld kan het er nog zo heftig aan toe gaan, in de huiskamer heerst rust en vrede. De katten liggen ontspannen op de bank. De zon schijnt en mijn moeders Kaaps viooltje staat in bloei. Ruim een jaar na haar dood verschijnen er zomaar witte bloemetjes met blauwe randjes, alsof het plantje wil zeggen: “Genoeg getreurd, het leven gaat door.” En dat is misschien de grote troost, dat het leven ondanks alles doorgaat, dat na het donker het licht weer komt.
Ik wens u allen vredige Kerstdagen en een rustig, vreugdevol 2005.
Dini Commandeur