« Reïncarnatie | Home | Leuk toch? »

De scheidslijn tussen goed en kwaad

Wat dit jaar weer veel aan de orde kwam,  waren  vriendinnen die problemen hadden op het werk. Ik vroeg laatst aan een van hen, of er ergens een werkkring zou bestaan waar géén problemen waren. Zij dacht van niet. Het schijnt trouwens dat de meeste problemen worden veroorzaakt door managers. Want goede managers zijn onmisbaar, maar er zijn zoveel die niet met hun ondergeschikten kunnen omgaan. Die daar weer overspannen van raken en in de ziektewet terechtkomen. In het oktobernummer van Psychologie Magazine staat een interessant artikel over het leiderschap van krachtige, resultaat gerichte leiderstypes, die van zichzelf en anderen topprestaties verwachten. “Wolven in grijze pakken,” heet het artikel. En je schrikt gewoon van de kracht van die managers, de alfamannetjes volgens het artikel. Dit soort leiders kan mensen maken en breken, en hoe groter zijn kracht, hoe groter de kans dat hij ontspoort. Meneer Alfa zou misschien wel een geweldige aanwinst voor het bedrijf kunnen zijn als hij met mensen zou kunnen omgaan. Goed leidinggeven is echter een kunst die niet bij alfatypen past.  In het artikel staan tips voor de werknemer hoe om te gaan met dit soort leiders, en ik kan u het artikel aanbevelen.  Want alfatypes zijn er in elk bedrijf, en het is altijd goed om te weten hoe je wolven in grijze pakken moet benaderen. De eigen houding is belangrijk, en men moet zich vooral geen slachtoffer voelen van een alfamannetje. Alfa types kunnen ten onder gaan aan hun eigen blunders maar hun ego blijft  vaak overeind. Mijn vriendin heeft  zo’n baas en besefte dat ze  twee dingen kon doen. Òf een andere baan zoeken, (met de kans op weer een alfatype als leidinggevende) òf  de situatie aanvaarden zoals die is en er anders mee leren omgaan. En verder zou ze de raad van de filosoof Cornelis Verhoeven proberen op te volgen. Hij  zei het al halverwege de vorige eeuw: “Ergert u niet, verwondert u slechts.”

Maar me ergeren deed ik wèl, een paar maanden geleden toen we weer op reis naar Amerika gingen en op Schiphol een niet zo aardige veiligheidsbeambte troffen. Waarschijnlijk zou hij, als hij manager zou zijn,  het alfatype wezen. Maar nu moest hij reizigers vragen wie hun koffer had ingepakt.  Zo’n baan kun je best een beetje spannender maken door met een  strenge blik niet ter zake doende vragen te stellen. Hij ging ver met zijn interview.  We hadden hier te maken met een meneer die wilde imponeren en misschien ons bang wilde maken. Zeker, het was net na de terroristenarrestaties in Londen,  en inderdaad, men kan niet voorzichtig genoeg zijn. Maar zijn vragen en opmerkingen waren absoluut  niet de vragen die andere reizigers van “hun” veiligheidsbeambte kregen gesteld, en het was zeer duidelijk dat dit imponeer-en haantjesgedrag was. “Ergert u niet, verwondert u slechts.” Maar ik kan u verzekeren dat verwonderen ons toen echt niet lukte, en dat we ons blauw ergerden. Een vervelende start van een reis die verder gelukkig goed verliep.

Eerder dit jaar bezocht ik de open dag van de rechtbank. Dat was boeiend. Vooral het vragenuurtje met de rechter en officier van justitie was interessant. De rechter vertelde over ernstige misdrijven, en dat een verdachte soms totaal verslagen voor hem zat. Compleet ontdaan om het misdrijf dat hij had begaan. Meestal onder invloed van drugs en drank. Spijt, spijt, spijt. Berouw na de zonde, en dat alles door drugs of drank. De grootste bronnen van het kwaad. “U krijgt zoveel ellende en leed te horen, kunt u nog wel slapen? En gelooft u nog in het goede van de mens?” vroeg ik aan de officier van justitie en aan de rechter. Beiden hadden geen slaapproblemen. En beiden geloofden nog dat in elk mens goedheid schuilt. Ieder mens heeft slechte én goede kanten, zei de rechter.  Ik moest daar aan denken toen ik laatst als vrijwilligster in een van onze gevangenissen was, en met een paar jonge gedetineerden gesprekken voerde.  Nee, ze zaten daar niet voor niets.  “Maar al zitten we hier, we zijn wel mensen,” zei een van die jongens. In zijn ogen school verdriet. Hij had pas weer een vriend aan een overdosis drugs verloren. In de afgelopen jaren was hij zes vrienden kwijtgeraakt aan de drugs.  De meeste gedetineerden zitten in de bajes vanwege een aan drugs gerelateerd misdrijf. Maar zijn het  slechte mensen? Zoals de Russische dissident Alexandr Solzjenitsjyn al schreef  in zijn boek ‘De Goelag Archipel’: “Was het maar zo eenvoudig! Was het maar zo dat er alleen slechte mensen waren die slechte dingen deden dan was het slechts nodig deze mensen te scheiden  van de rest en hen te vernietigen. Maar de lijn die goed en kwaad scheidt loopt door het hart van ieder mens. En wie wil een deel van zijn eigen hart vernietigen?” De scheidslijn tussen goed en kwaad loopt door het hart van ieder mens. Het loopt door het hart van die jonge gedetineerden. En ook door het hart van de alfamannetjes en van die veiligheidsbeambte op Schiphol.

En hoewel ik eigenlijk nooit meer aan goede voornemens doe, en al zal het waarschijnlijk niet altijd gemakkelijk zijn: in het komend jaar zal ik proberen aan de scheidslijn tussen goed en kwaad te denken wanneer ik met vervelende of agressieve mensen te maken krijg. Want ook in hen zit het goede. En ik zal trachten me niet meer te ergeren, maar me slechts te verwonderen.

Ik wens u prettige feestdagen en een probleemloos en gezond 2007.

Dini Commandeur